Vaak hoor je mensen zeggen:
“Uit het niets viel hij uit naar die andere hond…”
“Meestal schrikt hij niet van auto’s, maar ineens lijkt hij zich te pletter te schrikken.”
“Het gaat 10x goed als er een fiets langs komt, en uit het niets jaagt ze de 11e na”.
Dat die situaties niet ‘uit het niets’ komen wordt duidelijk aan de hand van de stress-emmer.
De stress-emmer
Gedurende een dag kan een hond spanning (stress) opbouwen. Zowel positieve als negatieve. Die spanning stapelt op en wordt normaal gesproken ook afgebroken. Maar als het sneller opstapelt dan de hond kan afbreken kan hij dus op iets kleins ineens groot reageren. Door hard te blaffen of zelfs met agressie.
Stress-emmer voorbeeld
- Je gaat met je hond in de auto naar de dierenarts. In 1e instantie is hij opgewonden want we gaan vast iets leuks doen.
- Vervolgens zit hij gespannen tussen een kat een konijn en een hond in de wachtkamer te wachten.
- Dan krijgt bij de dierenarts een prik.
- Bij het verlaten van de dierenarts zit een spannende hond waar hij wat te dicht langs moet.
- Bij het uitstappen uit de auto thuis komen er kinderen langsrennen en de hond rent er hard blaffend achteraan. Terwijl hij altijd lief is met kinderen. Je schrikt. Dat komt onverwacht en uit het niets! Nee dus.
Emmer legen, hoe doe je dat?
Een hond heeft rust (een stop in prikkels) nodig om de stress-emmer te legen. Maar ook neuswerk (snuffelen, speuren, detectie, hersenwerk) helpen de emmer te legen. Kauwen op en eten helpen ook bij het legen van de emmer. Maar die laatste twee kun je natuurlijk maar met mate inzetten, als je niet wit dat je hond tonnetje rond wordt.
Hoe kan het dat rust, neuswerk, kauwen en eten zorgen voor legen van de emmer?
Dat heeft allemaal te maken met hormonen. Vereenvoudigd komt het hier op neer:
Bij stressprikkels worden stresshormonen aangemaakt. De belangrijkste daarbij is Cortisol. Gelukkig kan een hondenlichaam dat ook zelf weer afbreken, maar daarvoor is wel zo’n 5 tot 8 uur rust nodig.
Dus als je snel na elkaar nieuwe stress prikkels ervaart, dan gaan die stress hormonen stapelen en wordt het niveau zó hoog dat je de stress drempel (rand van de emmer) bereikt en de stress tot uiting komt in grommen, uitvallen, hard blaffen etc.
Zit je eenmaal op dit hoge stressniveau, dan is er méér tijd rust nodig om de emmer weer leeg te krijgen. Dat kan dan tot 3 dagen duren. Mits er natuurlijk geen nieuwe stressprikkels meer ervaren worden. Want vanwege die opstapeling kan elke kleine prikkel in deze fase een grote reactie geven.
Tijdens het gebruiken van de neus (bij ongedwongen snuffelen of neuswerk als speuren, detectie, hersenwerk etc) wordt de stof dopamine aangemaakt. Ook wel het ‘happy-hormoon’ genoemd. Dopamine helpt Cortisol versneld afbreken en helpt dus de emmer te legen.
Bij kauwen of eten wordt de stof serotonine aangemaakt dat ook een positief effect heeft op de afbraak van Cortisol.
Conclusie
Krijgt een hond meerdere stressprikkels kort achter elkaar, dan kan zijn stress-emmer overlopen en kan de hond ineens heftig reageren, vaak met een mate van agressie.
Om de hond te ontstressen moet de emmer weer leeg. Dat doe je door nieuwe prikkels te vermijden en lang genoeg rust te geven. Door je hond op zijn gemak te laten snuffelen of met zijn neus laten werken kun je dat proces wat versnellen. Ook wat te kluiven geven kan bijdragen aan het ontstressen.
Nog mooier is het natuurlijk om te herkennen wanneer je hond stress heeft en te voorkomen dat zijn emmer vol raakt door tijdig rust en neuswerk aan te bieden!
